Στις 28/5, ο υπουργός ανάπτυξης δήλωσε ότι έχει λάβει την τελική πρόταση του συμβουλίου εθνικής ενεργειακής στρατηγικής και την παρουσίασε στην κυβερνητική επιτροπή και, ανάμεσα σε άλλα, είπε:
“Παίρνουμε επίσης μια καινοτόμα πρωτοβουλία: Να τεθεί η έκθεση του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής σε ευρεία διαβούλευση με φορείς, πολιτικά κόμματα και μη κυβερνητικές οργανώσεις, ώστε με υπευθυνότητα να διαμορφώσουμε μια ενεργειακή πολιτική που να απολαμβάνει της μεγαλύτερης δυνατής συναίνεσης.”
Στις 12/6, το συμβούλιο εθνικής ενεργειακής στρατηγικής (ΣΕΕΣ), δίνει στη δημοσιότητα το βελτιωμένο κείμενο του σχεδίου για το μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό (αφού το αρχικό σχέδιο είχε αποσυρθεί μετά πολλών επαίνων) με το σεμνό τίτλο: “Μέτρα και μέσα για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική Ενεργειακή Πολιτική”. Σχολιάζαμε τότε:
“H δημοσιοποίηση του νέου σχεδίου, έγινε σε πολύ χαμηλούς τόνους, σχεδόν “εν κρυπτώ”, από το Συμβούλιο εθνικής ενεργειακής στρατηγικής. Το υπουργείο ανάπτυξης δεν έχει εμφανιστεί, μέχρι τώρα, δίνοντας, ίσως, ένα δείγμα των χαμηλών προσδοκιών, που υπάρχουν.
Δεν προσδιορίζεται χρόνος και διαδικασίες διαβούλευσης του σχεδίου. Παρόλο, που ο υπουργός ανάπτυξης, πριν από λίγες μέρες ενημερώνοντας την κυβερνητική επιτροπή, είχε εξαγγείλει την έναρξη δημόσιας διαβούλευσης. Κανείς δεν πρέπει να ξεχνά, επίσης, ότι βρισκόμαστε, ήδη, στο μέσο του 2008 και μιλάμε για ενεργειακό σχεδιασμό 2008 – 2020. Ελπίζουμε να μη ζήσουμε ξανά, στιγμές της αντίστοιχης “διαβούλευσης” για το χωροταξικό σχέδιο.” (Το πλήρες κείμενο εδώ)
Τελικά, φαίνεται ότι δεν ήμασταν μακριά από την πραγματικότητα. Αυτό που εξαγγέλθηκε σαν δημόσια διαβούλευση περιλαμβάνει: ένα ερωτηματολόγιο του ΣΕΕΣ, προς επιλεγμένους φορείς, που στάλθηκε την ημέρα δημοσιοποίησης του σχεδίου (12/6), και που ζητά απαντήσεις μέχρι τις 30/6. Έχουμε καταφέρει να διασταυρώσουμε, ορισμένους από τους παραλήπτες του ερωτηματολογίου, που είναι: η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ), η GREENPEACE, το WWF και η Ελληνική επιστημονική ένωση αιολικής ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ). Στην ιστοσελίδα του ΣΕΕΣ (δημιουργήθηκε πριν λίγες μέρες) δεν υπάρχει καμία αναφορά στο θέμα της δημόσιας διαβούλευσης, στο ερωτηματολόγιο και τους παραλήπτες του, στις απαντήσεις που έχουν υπάρξει κλπ..
Οι “Πολίτες κατά του λιθάνθρακα” έχουν ζητήσει πλήρη ενημέρωση για τις μέχρι τώρα κινήσεις, για τη χρονική διάρκεια της διαβούλευσης, για τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και για την εξασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της διαβούλευσης. Αναμένουμε την απάντηση …… Σε αναμονή της επίσημης απάντησης, λάβαμε την πρώτη προφορική άρνηση να μας παραχωρηθεί το ερωτηματολόγιο, εξαιτίας κάποιας συμφωνημένης εχεμύθειας ανάμεσα στο ΣΕΕΣ και τους παραλήπτες του (τι λένε περί αυτού οι παραλήπτες;). Το αστείο της υπόθεσης βρίσκεται στο γεγονός ότι το ερωτηματολόγιο βρίσκεται αναρτημένο στην ιστοσελίδα ενός από τους παραλήπτες του, όπου και το εντοπίσαμε.
Ανεξάρτητα, πάντως, από την απάντηση οι «Πολίτες κατά του λιθάνθρακα» θα αναλάβουν πρωτοβουλία για τη διεξαγωγή ενός ουσιαστικού και, πραγματικά, δημόσιου διαλόγου για τα ζητήματα της ενέργειας, χωρίς τα προαπαιτούμενα και τα ταμπού του προτεινόμενου σχεδίου (δείτε, παρακάτω, το ερωτηματολόγιο). Και κάτι ακόμη: θα διεξάγουν και ενός άλλου τύπου δημόσια διαβούλευση. Αυτή της μαχητικής διαβούλευσης, με επόμενο σημαντικό σταθμό, την κινητοποίηση των πολιτών, από πολλές περιοχές της χώρας, στη Διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης, στις 6 Σεπτεμβρίου 2008.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι οδεύουμε προς ένα νέο φιάσκο. Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία, για το είδος του διαλόγου που επιδιώκεται και κάνοντας κατάχρηση του χώρου, παραθέτουμε χαρακτηριστικά σημεία του ερωτηματολογίου:
“Ερώτημα 2ο.
Πάλι σχετικά με την εξοικονόμηση: Η Έκθεση κάνει κάποιους, άτολμους ίσως, υπαινιγμούς για τη σημασία των ενεργειακών τιμολογίων (π.χ. «η ενέργεια δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα πολύτιμη αλλά και φθηνή».
Θεωρείτε σκόπιμη μια σαφέστερη αναφορά / προειδοποίηση ότι η σημαντική αύξηση των τιμών θα αποτελέσει έσχατο αναγκαίο μέτρο για την επίτευξη ορθολογικής χρήσης της ενέργειας αν όλα τα μέτρα και κίνητρα αποτύχουν να φέρουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα;
Ερώτημα 3ο.
Το Σ.Ε.Ε.Σ υποστηρίζει ότι ο Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός, στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς, δεν μπορεί να έχει την ανελαστικότητα που άλλοτε χαρακτήριζε τα μονοπωλιακά αναπτυξιακά προγράμματα των δημοσίων οργανισμών που προσπαθούσαν να προδιαγράψουν τις μελλοντικές εξελίξεις καθοριστικά. Σήμερα τις αποφάσεις καλούνται να πάρουν δημόσιες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις αναλαμβάνοντας τους σχετικούς επενδυτικούς και τεχνολογικούς κινδύνους.
Συμφωνείτε με την παραπάνω γενική τοποθέτηση για το χαρακτήρα που πρέπει να έχει ο Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός;
Ερώτημα 4ο.
Η Έκθεση αναφέρεται στο μείγμα των πρωτογενών πηγών ηλεκτροπαραγωγής κατά πολύ γενικό τρόπο ακολουθώντας τη φιλοσοφία που περιγράφεται στο προηγούμενο ερώτημα. Αναφέρεται σε προβλεπόμενες ανάγκες σε ενέργεια και όχι σε ισχύ, δεν περιγράφει αριθμό μονάδων στο σύνολο ή κατά κατηγορία πηγής, χωρίζει τις πηγές σε αποδεκτές (π.χ. λιθάνθρακας) και μη (π.χ. πυρηνικά), αλλά δεν επιχειρεί παρά μια πολύ ευρεία αναφορά σε ποσοστά συμμετοχής της κάθε πηγής στο σύνολο της ηλεκτροπαραγωγής (φράση όπως ισόρροπη συμμετοχή στερεών, αερίων και ΑΠΕ το 2020).
Πιστεύετε ότι μια τέτοια γενική τοποθέτηση είναι αρκετή προκειμένου οι επενδυτές να λάβουν τα σωστά μηνύματα και να πάρουν τις αποφάσεις τους; Τι περισσότερο θα περιμένατε να περιλαμβάνει η περιγραφή του μείγματος;
Ερώτημα 6ο.
Η χρησιμοποίηση σε περιορισμένο βαθμό μονάδων λιθάνθρακα αποδεικνύεται απαραίτητη τουλάχιστον για την περίοδο γύρω στο 2015. Ασφαλώς υπάρχουν σενάρια που επιτρέπουν κάλυψη των αναγκών σε ηλεκτροπαραγωγή χωρίς τη χρησιμοποίηση του λιθάνθρακα αλλά η λελογισμένη άποψη του Σ.Ε.Ε.Σ είναι ότι τα σενάρια αυτά βασίζονται σε παρακινδυνευμένες παραδοχές και μπορεί, αν υιοθετηθούν, να οδηγήσουν τη Χώρα σε νέα και παρατεταμένη περίοδο στενότητας σε παροχή ηλεκτρισμού.
Δεδομένου ότι η επιχειρηματολογία που στηρίζει το «όχι στο λιθάνθρακα» είναι απόλυτα γνωστή στο Σ.Ε.Ε.Σ., δεν σας ζητείται η εκ νέου ανάπτυξής της. Το ερώτημα είναι αν πιστεύετε ότι είναι δυνατή και υπό ποιες προϋποθέσεις, η εξασφάλιση αποδοχής της εγκατάστασης λιθάνθρακα από τις τοπικές κοινωνίες.
Πιστεύετε ότι θα ήταν χρήσιμη η καθιέρωση κάποιου ειδικού κοινωνικού τέλους όπως αυτού που ισχύει για τις λιγνιτικές περιοχές; κατηγορία πηγής, χωρίζει τις πηγές σε αποδεκτές (π.χ. λιθάνθρακας) και μη (π.χ. πυρηνικά), αλλά δεν επιχειρεί παρά μια πολύ ευρεία αναφορά σε ποσοστά συμμετοχής της κάθε πηγής στο σύνολο της ηλεκτροπαραγωγής (φράση όπως ισόρροπη συμμετοχή στερεών, αερίων και ΑΠΕ το 2020).
Ερώτημα 7ο.
Το Σ.Ε.Ε.Σ. καταλήγει σε έναν κατηγορηματικό αποκλεισμό της πυρηνικής ενέργειας με την διαπίστωση ότι οι ανάγκες της Χώρας σε ηλεκτροπαραγωγή μπορούν να καλυφθούν χωρίς προσφυγή στην αμφιλεγόμενη από την Κοινή Γνώμη αυτή πηγή. Η επιχειρηματολογία που στηρίζει το «ναι στην πυρηνική» είναι απόλυτα γνωστή στο Σ.Ε.Ε.Σ., συνεπώς και εδώ δεν ζητείται από εσάς η ανάπτυξή της.
Δέχεστε, παρά ταύτα, την άποψη του Σ.Ε.Ε.Σ. ότι στη Χώρα μας πρέπει να δημιουργήσουμε το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία που να είναι σε θέση αφ’ ενός να παρακολουθεί υπεύθυνα και τεκμηριωμένα τα όσα συμβαίνουν σχετικά με την εγκατάσταση πυρηνικών εργοστασίων σε γειτονικές χώρες και αφ’ ετέρου να ενημερώνει τις κυβερνήσεις και τους πολίτες για μελλοντικές προοπτικές αυτής της ενεργειακής πηγής;
Ερώτημα 8ο.
Στην Έκθεση γίνεται μια έντονη, αναφορά στο πρόβλημα της χαμηλής αποδοχής από τις τοπικές ή την ευρύτερη κοινωνία, κάθε ενεργειακού έργου που αφορά οποιαδήποτε πηγή από την πιο «σκληρή» μέχρι την πιο «ήπια», καθώς και βασικά έργα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Πού κατά τη γνώμη σας οφείλεται αυτή η αντίδραση, με ποιο τρόπο μπορεί να αντιμετωπισθεί και πώς μπορείτε και εσείς να συμβάλλετε στην επίλυση τουλάχιστον ορισμένων πτυχών του σοβαρού αυτού ζητήματος;
Ερώτημα 10ο.
Η εφαρμογή της δέσμης μέτρων για το κλίμα και τη βιώσιμη ενέργεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνεπάγεται σημαντική επιβάρυνση στο συνολικό κόστος εφοδιασμού της οικονομίας με ενέργεια, δεδομένου ότι το κόστος των διαφόρων πηγών ενέργειας, χωρίς συνυπολογισμό κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, παραμένει αντιστρόφως ανάλογο προς την ποσότητα των ρύπων που εκπέμπουν. Αντίθετα διάφορες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και μάλιστα από τις πολυπληθέστερες, αρνούνται να αποδεχθούν ανάλογες επιβαρύνσεις εξασφαλίζοντας έτσι ένα σημαντικό για αυτές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Λαμβάνοντας υπόψη τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας αλλά και την ευαισθησία για το περιβάλλον που υπαγορεύεται, μεταξύ άλλων παραγόντων, και από το γεγονός ότι είμαστε χώρα τουριστικού προορισμού, θεωρείτε ότι η υιοθέτηση και εφαρμογή της Ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής είναι για την Ελλάδα α) υπερβολικά αυστηρή, β) ισορροπημένη, ή γ) ανεπαρκής;”
Τα σχόλια δικά σας (εντός ή εκτός “διαβούλευσης”) …..
Παραπέμπουμε στα:
ερωτηματολόγιο
θέσεις της ΟΚΕ
θέσεις της GREENPEACE
θέσεις της ΕΛΕΤΑΕΝ
θέσεις του WWF